Met dit bouwwerk nemen wij jullie een stukje mee de grond in! Hier betreden we de leefwereld van een mysterieuze en kleine aardbewoner die het daglicht liever niet ziet. Ze komen enkel tevoorschijn komt als het regent, zijn verantwoordelijk voor hele bouwwerken onder de grond, zijn zowel man als vrouw en hebben niet één, maar tien harten…

Weet je al over wie we het hebben? We duiken de grond in op zoek naar de regenworm!

Er leven in Nederland 22 verschillende soorten regenwormen en in de moestuin zijn we ontzettend blij met ze ☺

Er zijn wormen die horizontale tunnels graven en anderen die dan weer verticale tunnels graven tot wel drie meter diep in de grond. Het zijn allemaal meester bouwers! Ze graven en graven en graven en graven … en graven. Op die manier bouwen ze hele gangenstelsels. Dit graven doen ze trouwens niet met een schep en een kruiwagen. Ze eten zich als het ware een weg door de bodem. En dat wat erin gaat, moet er ook weer uit! Laat dit nu net de reden zijn waarom we in de moestuin bij Bosnodig zo blij zijn met regenwormen. Hun poep is de ideale voeding (‘compost’) voor de groenten die we telen. Die graafwerkzaamheden zorgen er trouwens ook voor dat er lucht en water de bodem in kan. Water is erg belangrijk voor de regenworm. In een vochtige bodem kan hij goed leven. Als het te droog is, zal de populatie van wormen afnemen.

De regenworm is een belangrijke schakel in de voedselketen en daarom heeft hij een paar belangrijke taken. En daar is opruimen er zeker één van! Dode bladeren worden netjes weggehaald en de grond ingetrokken om vervolgens opgegeten te worden.

Je zou denken dat er onder de grond geen reden is om bang te zijn om ten prooi te vallen aan andere dieren, maar niets is minder waar. De mol, die zoals je weet ook onder de grond leeft, lust wel enkele regenwormen. Hij graaft net zoals onze regenworm gangen. Maar maakt hierbij zo veel herrie dat de regenworm dit voelt en naar boven vlucht. Ja je leest het goed; voelt en niet hoort, want oren heeft deze worm niet meegekregen. Wel heeft hij een heel goed ontwikkeld zenuwstelsel dat trillingen in de bodem kan waarnemen. Niet alleen een gravende mol veroorzaakt trillingen. Ook regendruppels en trappelende vogels doen dat. Sommige vogels hebben namelijk uitgevogeld dat ze de worm om de tuin kunnen leiden door te gaan trappelen op de grond. De worm denkt dat het regent of dat er een mol aan komt, vlucht naar boven en …. Ach gepakt. Zoals je ziet is onze vriend ook op deze manier een belangrijk onderdeel van de voedselketen.

De regenworm is hermafrodiet. Huh? Wat is hij? Nee, niet een hij en ook niet een zij. Met hermafrodiet wordt bedoeld dat de regenworm zowel een mannetje als een vrouwtje is. Dit wil echter niet zeggen dat ze elkaar niet graag tegenkomen, in tegendeel. Ze hebben elkaar nodig voor de voortplanting en ze zoeken elkaar ’s nachts op om te paren. Dit kan wel een paar uur duren. Dan liggen ze zij aan zij en wisselen zaadcellen uit. Daarna gaan ze weer gravend en woelend hun eigen weg.

We zeiden al dat de regenworm geen oren heeft. Wel, hij moet het ook zonder ogen en longen doen. Dat zou ook niet werken onder de grond, toch? In plaats van een paar ogen heeft de regenworm enkele lichtgevoelige plekken aan de voor- en achterkant van z’n lijf. Daarmee neemt de worm licht waar, wat hem helpt om uit het zonlicht te blijven. Zuurstof nemen mensen via onze longen op, de regenworm doet dat via de slijmlaag en de huid.

Wist je dat op een stukje grond van één hectare wel tussen de 1 tot 10 miljoen wormen voorkomen. En elke worm kan jaarlijks 4,5 kg grond verwerken. Het terrein van Bosnodig is 4,5 ha groot, dus reken maar uit…

Groen moet je doen – bodem – SDG 15

Kerndoel 40

‘De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving’

‍